11 lipca 2024 roku obchodzimy 81. rocznicę tragicznych wydarzeń, które przeszły do historii jako rzeź wołyńska. Była to seria masowych mordów dokonanych przez Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na ludności polskiej zamieszkującej Wołyń i Galicję Wschodnią w latach 1943-1945. Te dramatyczne wydarzenia na zawsze pozostaną w pamięci jako symbol bestialstwa i niewyobrażalnego cierpienia.
Tło historyczne
Rzeź wołyńska była wynikiem narastających napięć narodowościowych i politycznych na terenach zajmowanych przez Polaków i Ukraińców. Podczas II wojny światowej, w warunkach chaosu i bezprawia, Ukraińska Powstańcza Armia dążyła do stworzenia niepodległego państwa ukraińskiego. W ramach realizacji tego celu postanowiono pozbyć się polskiej ludności, którą uważano za przeszkodę w osiągnięciu niepodległości.
Przebieg wydarzeń
Kulminacyjnym momentem rzezi wołyńskiej był tzw. „krwawy lipiec” 1943 roku, kiedy to w dniach 11 i 12 lipca – doszło do skoordynowanych ataków na ponad 100 polskich wsi i osad. Tego dnia UPA przeprowadziła brutalne napady, mordując tysiące niewinnych ludzi, w tym kobiety, dzieci i starców. Wykorzystano fakt gromadzenia się w niedzielę 11 lipca ludzi w kościołach. Około 50 kościołów katolickich zostało spalonych i zburzonych. Szacuje się, że w wyniku rzezi wołyńskiej zginęło od 50 do 60 tysięcy Polaków, a w sumie w latach 1943-45 na Wołyniu i w Galicji Wschodniej ok. 100 tysięcy. Największych masakr dokonano w Woli Ostrowieckiej, gdzie zamordowanych zostało 628 Polaków, w kolonii Gaj – 600, w Ostrówkach – 521. Zbrodni dokonywano z niebywałym okrucieństwem m.in. palono żywcem, wrzucano do studni, używano siekier i wideł, gwałcono kobiety oraz wymyślnie torturowano przed śmiercią.
Pamięć i pojednanie
Dla upamiętnienia ofiar rzezi wołyńskiej, w wielu miejscach Polski oraz na Ukrainie odbywają się uroczystości rocznicowe. Są one okazją do oddania hołdu zamordowanym oraz do refleksji nad bolesnymi kartami wspólnej historii polsko-ukraińskiej. W tym roku, po latach starań, swojego odsłonięcia doczeka się Pomnik Rzezi Wołyńskiej w Domostawie (woj. Podkarpackie). Poświęcenie o odsłonięcie pomnika odbędzie się 14 lipca. Autorem pomnika jest Andrzej Pityński – rzeźbiarz, kawaler Orderu Orła Białego.
W ostatnich latach podejmowane są również liczne inicjatywy mające na celu pojednanie i budowanie lepszych relacji między narodami.
Związek Strzelecki a pamięć o rzezi wołyńskiej
Związek Strzelecki aktywnie uczestniczy w upamiętnianiu wydarzeń związanych z rzezią wołyńską. Organizujemy spotkania edukacyjne, wykłady i wystawy, które mają na celu przybliżenie tej tragicznej historii młodszym pokoleniom oraz szerzenie wiedzy o ofiarach i bohaterach tamtych czasów. Pamięć o rzezi wołyńskiej to dla nas nie tylko obowiązek historyczny, ale także moralny. Regularnie uczestniczymy w uroczystościach rocznicowych, składając kwiaty i oddając hołd ofiarom. Nasze działania mają na celu nie tylko upamiętnienie przeszłości, ale także budowanie dialogu i pojednania na przyszłość.
Każda rocznica rzezi to moment zadumy nad dramatycznymi wydarzeniami, które na zawsze naznaczyły stosunki polsko-ukraińskie. To także okazja do wyciągnięcia wniosków na przyszłość i budowania dialogu opartego na wzajemnym szacunku i zrozumieniu. Pamiętając o przeszłości, możemy wspólnie pracować na rzecz lepszej przyszłości.