Szanowni Koleżanki i Koledzy Strzelcy!

           Dzisiaj 23 kwietnia obchodzimy 106 rocznicę powołania do życia Związku Strzeleckiego, miało to miejsce w Lwowie w 1910 roku.

Trochę historii!

           Jednym z głównych wniosków z porażki powstań narodowych, a zwłaszcza powstania styczniowego, była konieczność przygotowania kadr do nowego – zwycięskiego – powstania, utworzenie organizacji strzeleckich było kontynuacją walk o     Niepodległość Polski oraz wynikiem nauki z dotychczasowych niepowodzeń.

    Organizacje strzeleckie przed I wojną światową stanowiły jawną emanację powołanego do życia w 1908 r. Związku Walki Czynnej (ZWC). Związek powstał z inicjatywy Józefa Piłsudskiego, a założony został przez Kazimierza Sosnkowskiego i członków Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Jego głównym celem było wywalczenie niepodległości dla Polski, a podstawowym zadaniem, przygotowanie odpowiednich środków organizacyjnych i technicznych dla przyszłego powstania zbrojnego w zaborze rosyjskim.

    Utworzenie w Galicji legalnej organizacji strzelectwa sportowego umożliwił reskrypt Ministerstwa Obrony Krajowej z 7 maja 1909 r. zawierający „Postanowienia o popieraniu strzelectwa dobrowolnego” na terenie Austrii. Pierwsze jawne stowarzyszenie strzeleckie założono w 1910 r. we Lwowie. Statut Związku Strzeleckiego (ZS) zatwierdziło Namiestnictwo 23 kwietnia 1910 r. Pierwszym przewodniczącym lwowskiego ZS został Władysław Sikorski. Pod koniec 1910 r. powstało Towarzystwo Sportowe „Strzelec” w Krakowie. Jego oficjalnym założycielem był Eugeniusz Kernik, a w roku 1911 przewodniczącym został Włodzimierz Tetmajer. W 1912 r. Władysław Sikorski i Marian Kukiel opracowali projekt statutu. Jednak dopiero w 1913 r. polskie organizacje strzeleckie uzyskały prawną podstawę do wspólnego działania i jednolitego kierownictwa.

    Następował szybki wzrost liczby oddziałów i członków. W czerwcu 1912 r. ZS liczył 250-300 członków, rok później – 6657, natomiast w przededniu Wielkiej Wojny (I wojny światowej) – w czerwcu 1914 r. – osiągnął liczbę 8290 członków. 1 czerwca 1914 r. istniało 248 oddziałów strzeleckich. Od chwili powołania ZS przez jego szeregi przeszło 24358 osób.

    Komendzie Głównej podlegały terenowe organy i jednostki szkoleniowe wchodzące w skład okręgów, obwodów i szkół ZS. Od końca 1912 r. w Galicji istniały trzy okręgi: lwowski krakowski i rzeszowski. Stanowiska ich komendantów zajmowali: Edward Rydz („Śmigły”) we Lwowie, Mieczysław Trojanowski („Ryszard”) w Krakowie i Władysław Wilk („Rudolf”) w Rzeszowie. Organizacja działała także w Europie Zachodniej: w Belgii, Francji, Niemczech, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. W roku 1912 na Komendanta Głównego ZS został wybrany Józef Piłsudski. Podstawowymi jednostkami taktycznymi ZS były sekcje, plutony i kompanie.

    Statutowe zadania ZS sprowadzały się do organizowania ćwiczeń sportowych i gimnastycznych, oraz kształtowania dzielności, karności i współpracy jej członków. Faktycznie jednak głównym celem było przygotowanie i rozpoczęcie powstania w zaborze rosyjskim. Dlatego w latach 1911-1914 skoncentrowano uwagę na szkoleniu wojskowym, przygotowaniach mobilizacyjnych i działalności informacyjno-wywiadowczej w zaborze rosyjskim.

Związek Strzelecki jest organizacją o wspaniałych tradycjach – nasza działalność jest służbą Ojczyźnie i powinna być prowadzona ponad wszelkimi podziałami.

Życzę wszystkim członkom Związku Strzeleckiego zadowolenia z pełnionej służby!

Roman Burek