Pogarszająca się sytuacja geopolityczna w Europie Wschodniej związana z rewolucją godności na Ukrainie, aneksją przez Federację Rosyjską Krymu i wybuchem wojny w Donbasie spowodowała, że w Polsce bardzo ożywiły się dyskurs i debata publiczna dotycząca idei obrony terytorialnej. Wiele wskazuje, iż w najbliższych latach będzie to kluczowy kierunek działania polskich władz w zakresie podniesienia zdolności obronnych i wiarygodności odstraszania Rzeczypospolitej Polskiej. Ministerstwo Obrony Narodowej już wdrożyło szereg działań na rzecz implementacji obrony terytorialnej, a zapowiadane kolejne decyzje w tej sprawie dowodzą priorytetowego traktowania problemu.
Wiele państw na świecie posiada szerokie doświadczenia związane z organizacją obrony terytorialnej. Wydaje się zasadne i wskazane skorzystanie z tych doświadczeń poprzez zgłębienie oraz przeanalizowanie procesów tworzenia i ewolucji systemów obrony terytorialnej na przestrzeni lat. W tym kontekście należy zwrócić szczególną uwagę na trudności jakie stały na drodze do utworzenia sprawnie działających wojsk obrony terytorialnej oraz obecną rolę i status tych jednostek zwłaszcza w tych państwach, w których stanowią część składową sił zbrojnych. Niewątpliwie staranne i rzetelne zbadanie tego zagadnienia pomoże w sformułowaniu i implementacji w Polsce najbardziej optymalnego systemu obrony terytorialnej dostosowanego do polskiej specyfiki tj. położenia geopolitycznego, możliwości finansowych państwa oraz najbardziej prawdopodobnych zagrożeń dla suwerenności i integralności terytorialnej Polski w najbliższych dziesięcioleciach.
Problematyka wpływu obrony terytorialnej na system bezpieczeństwa narodowego wymaga pogłębionych, wielopłaszczyznowych i wieloaspektowych analiz. Organizatorzy międzynarodowej konferencji naukowej „Obrona terytorialna i jej rola we współczesnych systemach bezpieczeństwa” zapraszają zainteresowanych wojskowych, sekurytologów, politologów, historyków, specjalistów i ekspertów w zakresie obronności i bezpieczeństwa do rozważań nad rolą obrony terytorialnej we współczesnych systemach bezpieczeństwa wybranych państw i do podzielenia się swoimi doświadczeniami, opiniami, poglądami, koncepcjami, wnioskami oraz wynikami badań.
Wstępnie przewidziane zostały cztery bloki tematyczne konferencji:
Tradycje i doświadczenia obrony terytorialnej:
W panelu ujęte zostaną zagadnienia dotyczące historii organizacji i działań oddziałów obrony terytorialnej w Polsce i na świecie, również pod kątem prowadzenia działań nieregularnych i wojny partyzanckiej. Organizatorzy proponują analizę m.in. niżej wymienionych kwestii:
-doświadczenia polskiej partyzantki w okresie powstań narodowo-wyzwoleńczych oraz partyzantki w innych krajach;
-organizacja Obrony Narodowej w II RP ze szczególnym naciskiem na udział w kampanii polskiej 1939 r.;
-doświadczenia Armii Krajowej oraz innych polskich konspiracyjnych organizacji zbrojnych w czasie II wojny światowej jako przykład formacji terytorialnych prowadzących działania nieregularne;
-działalność oddziałów obrony terytorialnej w okresie II wojny światowej (Suojeluskunnat, Home Guard etc.);
-organizacja jednostek terytorialnych w okresie zimnej wojny (państwa NATO i Układu Warszawskiego, Viet Cong, afgańscy mudżahedini etc.);
-Obrona Terytorialna Kraju (OTK) – polskie doświadczenia w funkcjonowaniu formacji terytorialnych z okresu PRL
koncepcje obrony terytorialnej w XX w.
Obrona terytorialna w systemach bezpieczeństwa wybranych państw świata
Panel obejmuje problematykę poświęconą różnym aspektom współczesnej obrony terytorialnej poza granicami Polski. Proponowane tematy obejmują m.in. następujące zagadnienia:
rola jednostek obrony terytorialnej w systemach odstraszania;
-działalność formacji obrony terytorialnej w krajach NATO (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Niemcy, państwa bałtyckie etc.);
-organizacja obrony terytorialnej w państwach nienależących do NATO (Finlandia, Szwecja, Austria, Szwajcaria);
-rola batalionów obrony terytorialnej, Gwardii Narodowej Ukrainy i innych ukraińskich formacji paramilitarnych w wojnie w Donbasie;
-taktyka wojna partyzanckiej i działań przeciwpartyzanckich w XXI wieku – na przykładzie doświadczeń w Iraku i Afganistanie w zwalczaniu partyzantki – czego można nauczyć się od niegdysiejszych wrogów?;
-wykorzystanie nowoczesnych technologii w działaniach nieregularnych;
-rola formacji obrony terytorialnej w walce z klęskami żywiołowymi i innymi zagrożeniami niemilitarnymi;
-udział jednostek obrony terytorialnej w działaniach osłonowych prowadzonej mobilizacji – doświadczenia zagraniczne;
-udział jednostek obrony terytorialnej w działaniach osłonowych granicy państwowej (problem masy uchodźców) – doświadczenia zagraniczne.
Obrona terytorialna w Polsce – plany, koncepcje, rozwiązania
W panelu przewidziano referaty poruszające tematykę obrony terytorialnej w Rzeczypospolitej Polskiej, a zwłaszcza:
-współczesne koncepcje Obrony Terytorialnej – założenia do budowy komponentu terytorialnego Sił Zbrojnych RP
zadania obrony terytorialnej w realiach wojny hybrydowej;
-województwa podlaskie, lubelskie i podkarpackie jako regionalni pionierzy obrony terytorialnej w Polsce – doświadczenia dla innych województw;
Narodowe Siły Rezerwy
-uzbrojenie i sprzęt wojskowy przewidziany dla formacji obrony terytorialnej – finansowanie, szkolenie kadr, zabezpieczenie sprzętu;
-szkolenie żołnierzy formacji obrony terytorialnej;
-współdziałanie komponentu operacyjnego i komponentu terytorialnego w obronie Polski.
Obrona terytorialna a organizacje i inicjatywy proobronne
Organizatorzy zdecydowali się na wyodrębnienie specjalnego panelu poświęconego powstającym coraz częściej organizacjom i inicjatywom proobronnym, w tym następującym problemom:
-wykorzystanie potencjału organizacji proobronnych w budowie komponentu terytorialnego Sił Zbrojnych RP i innych państw – podsumowanie doświadczeń;
-wpływ doświadczeń szkoleniowych organizacji proobronnych na system szkolenia pododdziałów Obrony Terytorialnej;
-inicjatywy proobronne w środowisku akademickim;
-inicjatywy proobronne w środowisku przedsiębiorców i biznesmenów;
-promowanie bezpieczeństwa publicznego i postaw proobronnych w społeczeństwie;
-teoria i praktyka szkolenia w organizacjach proobronnych;
-miejsce organizacji proobronnych w systemach prawnych Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw;
-działalność Biura ds. Proobronnych i jego rola w rozwoju koncepcji obrony terytorialnej w RP.
(za: http://konferencja.org.pl/?lang=pl
